Την ώρα που μικρότερα ή μεγαλύτερα πρότζεκτ αστικής ανάπλασης στη δική μας πρωτεύουσα υψώνουν «πράσινους» ουρανοξύστες και κτίρια με φυτεμένα δώματα για το περιβαλλοντικό ισοζύγιο, στη Σουηδία εφαρμόζουν μία πολύ πιο τολμηρή και σίγουρα πιο φιλική για το περιβάλλον εναλλακτική: οικοδομούν μια ολόκληρη πόλη-πρότυπο (έκτασης άνω των 250.000 τ.μ.) φτιαγμένη εξ ολοκλήρου από ξύλο, ανοίγοντας νέο δρόμο στο πεδίο του σύγχρονου σχεδιασμού και της αστικής βιωσιμότητας.

Είναι το Stockholm Wood City, ένα πείραμα που σταδιακά παίρνει σάρκα και οστά στην περιοχή Σίκλα – μια πρώην βιομηχανική ζώνη στα νότια προάστια της Στοκχόλμης, που έπειτα από τη δεκαετία του 1980 και τη μείωση της δραστηριότητας των εργοστασίων πέρασε στην οικονομική παρακμή. Χάρη στο φιλόδοξο σχέδιο αστικής ανάπλασης που είναι τώρα σε εξέλιξη από τη σουηδική εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Atrium Ljungberg, αποκτά τη νέα αξιοζήλευτη και μοναδική (σε παγκόσμια κλίμακα) ταυτότητά της.

Η ιδέα δεν ήρθε από το πουθενά. Όταν η εταιρεία Atrium Ljungberg ανακοίνωσε το πρότζεκτ για «το μεγαλύτερο έργο μαζικής ξύλινης κατασκευής στον κόσμο», διέθετε ήδη στο χαρτοφυλάκιό της το επιτυχημένο παράδειγμα του Sara Kulturhus Center στη βόρεια Σουηδία, ένα εντυπωσιακό πολιτιστικό κέντρο-κτίριο ύψους 75 μ. από ξύλο. Με το επενδυτικό άνοιγμα στην πρώην βιομηχανική ζώνη Σίκλα, προέκυψε η ευκαιρία για το επόμενο βήμα, να αναπτυχθεί ένα συνολικότερο όραμα επάνω τις αρχές του βιοφιλικού σχεδιασμού, που βέβαια υπόσχεται και ένα πρωτόγνωρο επίπεδο διαβίωσης.

Φαντάσου μια πόλη που θα «ανασαίνει» όπως και οι κάτοικοί της. Μέσα στην ομορφιά και τη γαλήνη που θα αποπνέουν τα φυσικά υλικά όπου και αν πέφτει το βλέμμα – στους χώρους εργασίας, τα μπαλκόνια των σπιτιών, τα εσωτερικά των καταστημάτων. Το masterplan περιγράφει 25 οικοδομικά μπλοκ ξύλινων κτιρίων που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο στάδιο ανέγερσης, με ορίζοντα παράδοσης το 2027.

Προβλέπεται να δημιουργηθούν περίπου 2.000 κατοικίες και 7.000 θέσεις εργασίας (μέσω ανέγερσης γραφειακών και επαγγελματικών χώρων), σύμφωνα με ευρύτερες αρχές βιωσιμότητας όπως η επίτευξη ενεργειακής αυτονομίας και η πεζή πρόσβαση των κατοίκων σε όλες βασικές υπηρεσίες και υποδομές.

«Μπορούμε να διηγηθούμε την ιστορία του πώς χτίζεις μια βιώσιμη πόλη, πώς ενσωματώνεις τη φύση μέσα στην πόλη και δημιουργείς κάτι που διαρκεί», λέει ο Håkan Hyllengren, διευθυντής επιχειρηματικής ανάπτυξης του πρότζεκτ. «Δεν πρόκειται μόνο για ξύλο, αλλά για ολόκληρη την ιδέα».

Είναι το ξύλο μια ρεαλιστική εναλλακτική για το μπετόν;

Τα στοιχεία είναι ατράνταχτα.

Δεδομένου ότι ο κατασκευαστικός κλάδος αντιστοιχεί σε ένα ηχηρό 40% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι πόλεις έχουν σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την υπερθέρμανση του πλανήτη και το +1,5°C που «αποτύχαμε να περιορίσουμε», όπως διαπίστωσε σε πρόσφατη δήλωσή του ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, António  Guterres. Και όσο οι πόλεις συνεχίζουν να οικοδομούνται, τόσο πιο επιτακτική είναι η ανάγκη για εύρεση εναλλακτικών λύσεων. Και το ξύλο, τουλάχιστον για χώρες όπως της Σκανδιναβίας όπου υπάρχουν άφθονα δάση προς υλοτόμηση, δείχνει αποδοτική.

Σύμφωνα με έρευνα του 2020 από το Aalto University και το Ινστιτούτο Finnish Environment, εάν υιοθετούσαμε τη χρήση ξύλου αντί του σκυροδέματος και του χάλυβα για το 80% των καινούργιων κτιρίων που οικοδομούνται στην Ευρώπη, αυτό θα ήταν ικανό να αντισταθμίσει περίπου το 50% των CO2 εκπομπών του κλάδου σε όλη την ήπειρο.

Την ίδια στιγμή, το ξύλο προσφέρει και άλλες αρετές: αποθηκεύει άνθρακα αντί να τον απελευθερώνει, έχει αποδειχθεί από πληθώρα ερευνών ότι βελτιώνει την ψυχική υγεία και την παραγωγικότητα, ενώ με τις κατάλληλες κατασκευαστικές μεθόδους (όπως το CLT που χρησιμοποιείται σε όλο το Stockholm Wood City, δηλαδή συγκολλητή ξυλεία) αποδεικνύεται αντίστοιχα ανθεκτικό με το σκυρόδεμα.

Παράλληλα, γλιτώνεις τον θόρυβο των εργοταξίων και βέβαια την απόρριψη σε περίπτωση αναδόμησης – τα ξύλα μπορούν να αποσυναρμολογηθούν και έπειτα να επαναχρησιμοποιηθούν.

Και σε περίπτωση πυρκαγιάς;

Και για αυτό υπάρχει ειδική κατασκευαστική μέθοδος που εξασφαλίζει προστασία σε κατασκευές ξυλείας: πέρα από τα συστήματα αυτόματης κατάσβεσης που μπαίνουν υποχρεωτικά σε τέτοια σπίτια για λόγους ασφαλείας, η κατασκευή με CLT παρουσιάζει καλύτερη αντίδραση σε περίπτωση πυρκαγιάς από το συμβατικό ξύλο, καθώς σε αρκετά υψηλούς βαθμούς σχηματίζει ένα στρώμα κάρβουνου στην επιφάνειά του, που λειτουργεί ως μονωτικό υλικό την ώρα της καύσης.

Άλλωστε, σε μια πόλη με μέση θερμοκρασία τους 7 °C (και υψηλότερη τους 21°C το καλοκαίρι) δεν συντρέχει ο κίνδυνος πυρκαγιών όπως τον γνωρίζουμε στη Μεσόγειο. Εξού και η μακραίωνη αρχιτεκτονική παράδοση ξύλινων κτιρίων που αναπτύχθηκε σε όλη τη Σκανδιναβία – π.χ. οι παραδοσιακές καλύβες στη Σουηδία, οι μεσαιωνικές εκκλησίες στη Νορβηγία κ.ά.

Θα μπορούσε ένα ανάλογο μοντέλο βιώσιμης κατασκευής να λειτουργήσει σε μια πόλη παρατεταμένων καυσώνων και λειψυδρίας, όπως εξελίσσεται η Αττική; Η λογική λέει πως όχι· εξάλλου, η εγχώρια λαϊκή αρχιτεκτονική δεν στηριχθεί ποτέ στο ξύλο, αλλά στην πέτρα. Αυτό το υλικό γιατί το εγκαταλείψαμε στην εποχή της αναδόμησης της πρωτεύουσας με κριτήρια αστικής βιωσιμότητας;

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ URBAN ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ URBAN ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ URBAN

Ακολουθήστε το OneMan στο Google News και μάθετε τις σημαντικότερες ειδήσεις.

Πηγή: www.oneman.gr      Αρχική